DEVLET ADAMININ GÖREVLERİ
Her insanın taşıdığı sorumluluklar ve yapacağı görevleri vardır. Devlet adamının taşıdığı sorumluluk ve yapacağı görevler, diğer insanlarınkinden çok farklıdır. Birçokları kendi yükünü taşıma durumunda iken, devlet adamı kendi yükü yanında başkalarının yükünü de taşımak durumundadır.
Bir devlet adamının başarılı olabilmesi için önce görevlerinin ne olduğunu ve bunları nasıl yapması gerektiğini bilmesi gerekir. Devler adamlığı ve milleti yönetme işi, çok ciddi bir iştir. Asla şirket yönetmeye benzemez. Çünkü devlet adamının bulunduğu makam, basit bir makam değildir. Ayrıca şikâyet makamı da değildir. O makam, milletin problemlerinin tespit edilerek, çözümlenecek makamdır.
Bir zamanlar bir köy muhtarı, köyüne hizmet etme isteği ile şehre iner. Amacı şehir gibi köyünü, köyünün evlerini aydınlatmaktır. Kaldığı otel odasında incelemelerini yapar. İner çarşıya düğme, kablo, bir de lamba alıp köyüne gelir. Malzemeyi yerleştirdikten sonra köyün ileri gelenlerini çağırır. Ne olacağını anlatır ve heyecanla düğmeye basar. Ne lamba yanar, ne de oda aydınlanır. Merakla bekleyen köylüler dağılırlar. Muhtar düşünmemiştir, bu iş olur mu? Olursa nasıl olur?
Canlılar içinde üstün varlık kabul ettiğimiz insanların başına geçen, işlerini görmeye talip olan kimse, kutsal fakat zor bir görev yüklenmiş demektir. Bu görev, ülkenin ve halkın işlerinin düzene sokulmasıdır. Bu işi yapacak kimsenin şahsiyetli, dürüst, bilgili ve fedakâr bir insan olması gerekir.
1. Hizmetin Sınırı Yok:
İyi bir devlet adamı, milletin, memleketin güvencesi ve geleceğin garantisidir. Hz. Ömer (r.a) devlet başkanı seçildiği gün hanımına:
-“Büyük bir yükün altına girdim. Seninle belki yeterince meşgul olamam. İstersen mehir paranı ve nafakanı alarak giderebilirsin”. demiş, milletin başına geçmenin ne kadar ciddi bir iş olduğunu ve o makamın zevk safa yeri olmadığını belirtmiştir.
Devlet adamı demek sorumlulukları fazla olan kişi demektir. Milletin başına geçen, küçük de olsa herhangi bir görev alan kimse bunu hissetmelidir. Milletin işini gören, devletin maaşını alan kimse heran halkın sesine kulak vermelidir, halkın sevincine katılmalı, sıkıntısını paylaşmalıdır. ġahsi meselelerinin üstünde halkına faydalı olmanın yollarını aramalıdır. Sultan Reşat ameliyat olacaktır. İki rekât namaz kıldıktan sonra ellerini açarak şöyle dua ettiği söylenir:
“Ya rabbi! Memleketimin, milletimin mukadderatını hayırlara tahvil et. Eğer memleketim, milletim için muzirve faydasız biri olacaksam beni bu ameliyat masasından kaldırma. Yok memleketim, milletim için faydalı işler yapacaksam beni sağlıklı günlerime kavuştur…” Devlet adamı seçildikten sonra veya göreve başladıktan sonra peşinden koşulan kimse, milletin sırtına binen yük olarak düşünülmemelidir. Geçmişte görüldüğü gibi milletin işini görüp milleti rahatlatan kimse olmalıdır.
Devlet adamı, milletin birliğini beraberliğini sağlayacak, milli hedefler göstererek, milli idealler etrafında milleti toparlayacaktır. Vatandaşlar arasında dayanışma, yardımlaşma ruhunu canlandıracaktır. Memleket sathında kötü zihniyet ve yabancı ideolojilerin yaşamaması için var gücü ile çalışacaktır. Gençliğin elden çıkmaması, ailelerin dejenere olmaması için millet hesabına iş görecektir.
Devlet adamının başta gelen görevi, sorumlu olduğu topluma düzen vermek ve insanları mutlu kılmaktır. Bunun için milletin dostunu düşmanını iyi tanımalı, içerden ve dışarıdan gelecek tehlikelere karşı uyanık bulunmalıdır. Kötülükleri yok edecek, suçluları caydıracak, cezalandıracak cesarette olmalıdır. Hak-hukuku bilecek, zayıfı koruyacak inançta olmalıdır. Türk tarihinde bu görev çok iyi yerine getirilmiştir. Abidelerde, destanlarda ve dimdik ayakta duran eserlerde toplumun düzenine büyük önem verildiğini görüyoruz. Mesela; Türk toplum hayatında töreye uymayanın cezası ağırdır. Milletin başına geçenler sık sık Türk milletini düzene soktum, “Türk milletini tanzim ettim”, “ Türk milletini yok olmasın diye gece uyumadım, gündüz oturmadım”, “Milletimi dirilttim”, “Çıplak milleti giydirdim, fakir milleti zengin kıldım” gibi ifadeler kullanmışlardır. Türk tarihinde yöneticilik görevi yapıp da insanlığa bir eser bırakmadan ölen Türk devlet adamı hemen hemen yoktur. Büyüklerimizin insanlığın faydasına sundukları çoğu alın terleri olan eserler hala insanlara hizmet vermektedir.
Devlet adamı, milletin eğitim, sağlık ve bayındırlık gibi her işinden sorumludur. Halkın ne yediği, ne içtiği onu ilgilendirir ve düşündürür. İçki, kumar, zina, gibi insana ve insan nesline zarar veren şeyler onu uyutmaz. Milletin çıkarlarını, emeğini, alın terini, kültürünü, ahlakını koruyup geliştirmek devlet adamının asli görevleridir.
Her konuda iyiyi, güzeli, doğruyu ve faydalıyı tutmak, söylemek devlet adamının hem insani hem de milli görevidir.
Devlet adamı, sözleri, davranışları ve hayatı ile örnek insan olmalıdır. Peygamberlerden sonra toplumlara örnek olmak ve öğreticilik görevini devam ettirmek devlet adamlarına devredilmiştir.
b)Vasiyetin böylesi:
Devlet adamlarının görevlerinden bazılarını da Ay-Toldı’nın ölürken oğlu Öğdülmüş’e ve hükümdar Kün Todı’ya yaptığı nasihat ve vasiyetin de görmekteyiz:
“İşte oğlum ben gidiyorum; bak, evim-barkım, malım- mülküm sana kalıyor. Sen benim gözümün nuru idin, şimdi senden ayrılıyorum, sen sağ ve esen kal. Gönlünü ve dilini doğru tut, tanrıya kulluk et, her türlü iyiliği tanrı hükmü bil, tanrıya inan O’na kulluk et. Tavır ve hareketin doğru olsun, doğru yoldan sapma, alçak gönüllü ol. Doğru ol, dürüst hareket et, doğruluk insanı mesut eder. Büyük ve halka baş olmak istersen, doğru yoldan şaşma. Tecrübe edilmiş ve güvenilir insana iyice yapış. Kardeş ve akrabaya yakınlık göster, güler yüzlü, büyüğün ve küçüğün gönlünü al. Tuzu ekmeği bol tut, başkalarına ikram et, bir kimsenin ayıbını görürsen, açma, ört. Ey hükümdar, ölüm henüz yaklaşmadan uyan, bilgini kullan, işini tanzim etmezsen halkı zulümden, beladan koru, iyilik yap, elinle ve dilinle onu sevindir. Bu dünya ve devlet seni aldatmasın, bütün işlerde daima doğruluğu göz önünde bulundur. Halka kanunu doğru, dürüst tatbik etki, kıyamet gününde bahtiyar olasın. Ey hükümdar, hasis olma cömert ol, cömertliğin adı ebedi kalır, ölmez. Eğer devamlı ve ebedi beylik istiyorsan adaletten ayrılma ve halk üzerinden zulmü kaldır. Adaletle iş gör, hiçbir zaman zulüm etme…” (1)
Ebu Yusuf, devletin maliye konularıyla ilgili olarak yazdığı “Kitabü’l-Harac” adlı eserinde devrin halifesi Harun Reşid’e şöyle öğüt vermiştir:
“…Dünya fanidir. Onun üzerindekiler de fanidir. Ahret ise sonsuzluk yurdudur. Yarın ahrette azgınların yoluna girmiş bir kişi olarak Allah’ın huzuruna çıkma! Kıyamet günü insanları yargılayacak olan Allah, kullarına amellerine göre muamele edecektir. Onların dünyadaki derecelerine göre değil. Sakınılması gereken şeylerden sakın! Sen başıboş yere yaratılmış değilsin. Allah seni sorguya çekecektir. Ey Müslümanların yöneticisi! Sana sorulacak soruların cevabını hazırla. Yarın yaptıkların ortaya dökülüp, okunacak, tespit edilmiş olarak açığa vurulacak.”
Ömer bin Abdülaziz’in ölüm döşeğinde ağladığını görenler:
-“Niçin ağlıyorsun? Adil davrandın, birçok sapıklığa son verdin ve peygamberin sünnetini ihya ettin.” derler. Halife şu cevabı verir:
-“ Yarın bütün milletin hesabını benden soracaklar. Hepsini adil davrandığımdan emin değilim. Kusurlarım ise çoktur. Sorumluluklarımı tam yerine getirmemiş olabilirim, bunun için ağlıyorum.”
Sonuç olarak, bir makama oturan ve devletin hazinesinden maaş alan kimse, aldığının karşılığını millete hizmet olarak vermelidir. Vermezse görevini yapmamış, aldığını hak etmemiş olur.
Görevini yapmaya çalışan görevli için de şöyle yaptı, böyle yaptı diyerek onu göklere çıkarmak doğru değildir. Tabii ki bir şeyler yapacaktır. Yapmak için o göreve gelmiştir. Maaş alıp, makamlarda oturup da hiçbir şey yapmayacak mıdır?
Ayrıca kim yaparsa yapsın memleket, millet için yapılan hizmetler takdir edilmeli, alkışlanmalı ve destek bulmalıdır. Parti ve gurup taassubu ile yapılan hizmet inkâr edilmemelidir.
~~~~~~~~~
~~~~~~~~
~~~~~
~~
1. Türk kültürü dergisi, R.R.Arat Ter. Ocak 1963, sayı:3,s.16