AHLAK
a) Ahlak
“Su buzu erittiği gibi güzel ahlak da günahları eritir. Sirke balı, bozduğu gibi kötü ahlak da ameli bozar.” (S. Ha- disler:12/8)
* * *
“İyilik güzel huydur. Günah vicdanı, rahatsız eden, içinde sakladığın ve insanların duymasını istemediğin şey- dir.” (Age:12/7)
* * *
“Cennette dışı içinden, içi dışından görülen köşkten vardır. Bunlar, yumuşak ve tatlı konuşan, yemek yediren, oruca devam eden, insanlar uykuda iken namaz kılan kul- lar içindir.” (Age:13/9)
* * *
“Benim yanımda en sevimlisiniz, ahlakça en güzel olan ve etrafındakilerle hoş geçineninizdir ki, onlar herkesi sever ve herkes de onları sever. Benim katımda en sevim- sizleriniz koğuculuk yapan, dostların arasına açan ve te- miz kimselerde kusur arayanınızdır” (Age:15/11)
* * *
“İmanca mü’minlerin en olgunu, ahlakı en güzel olup, aile fertlerine karşı en yumuşak ve lütufkâr davranandır.” (Age:15/12)
* * *
“Allah katında kötü ahlaktan daha büyük günah yok- tur. Çünkü kötü ahlak sahibi, bir günahtan çıkmadan diğe- rine düşer.” (Age:16/13)
* * *
“Kötü insanlardan biri de, şerrinden dolayı insanların kendisinden sakındığı kimsedir.” (Age:18/18)
* * *
“Allah kötü huylu ve çirkin sözlü kimseleri sevmez.” (Age:19/19)
* * *
“Nere de olursan ol Allah’tan kork ve kötülüğün pe- şinden hemen iyiliği yetiştir ki, onu silip yok etsin. Ayrıca insanlarla da güzel geçin.” (Age:20/21)
* * *
“Gönülden iman eden, kalbini her türlü fenalıktan te- mizleyen, dili doğruyu söyleyen, gönlünü hoş tutup haline razı olan, ahlakını düzelten güzel sözleri dinleyip ibret na- zarı ile bakan kurtulmuştur.” (Age:27/30)
“Hayâsızlığın, kendisini hayâsızlığa alıştırmaya zorla- yanın İslamiyette hiçbir yeri yoktur. Müslümanlık bakı- mından insanların güzeli ahlakça en güzel olandır.” (Age:38/41)
b) Doğruluk
“Doğruluktan ayrılmayın. Çünkü doğruluk insanı iyi- liğe, iyilik de cennete götürür. Yalandan kaçının zira yalan, kötülüğe kötülük de cehenneme götürür.” (İbn-i Mace, Mukaddime:7)
* * *
“Kim duyulsun diye bir iş işlerse, Allah onu değersiz olduğunu duyurur. Kim gösteriş olsun diye bir iş yaparsa, Allah onun işinin değersiz olduğunu ortaya çıkarır.” (Müs- lim, zühed:38)
* * *
“Allah’a iman ettim” de dosdoğru ol” (Müslim, iman:62)
* * *
“Doğru ve güvenilir satıcı kıyamet günü peygamber- ler, doğrular ve şehitlerle beraberdir.” (S. Hadisler:38/46)
* * *
“Tehlikeyi doğrulukta görseniz bile doğru olanı araş- tırın. Çünkü kurtuluş ondandır.” (Age:39/48)
* * *
“Bir kimse çocuğa “gel sana şunu vereyim”der ver- mezse bu sözü yalan olur.” (Age:40)
* * *
“Aldatan bizden değildir.” (Age:43/54)
* * *
“Dört şey sende olduktan sonra dünya daki kaybından sana bir zarar gelmez.”
- Emaneti korumak,
- Doğru söylemek,
- Güzel ahlak,
- Helal lokma.” (Age:44/56)
* * *
“Tüccarlar kıyamet gününde günahkâr olarak dirile- cekler. Ancak Allah’tan korkanlar, iyilik yapanlar ve doğru olanlar müstesnadır.” (Age:46/59)
* * *
“Biriniz konuştuğu vakit yalan söylemesin. Bir vaatte bulunduğu vakit sözünden dönmesin. Kendisine bir şey emanet edildiğinde ihanet etmesin. Gözünüzü yumun, eli- nizi çekin, iffet ve namusunuzu koruyun.” (Age:48/62)
c) Hayâ
“Hayâ hayır getirir.” (R.S:685)
* * *
“Hayâ imandandır.” (S. Hadisler)
* * *
“Edepsizlik, çirkin söz nerede olursa orayı çirkinleşti- rir.” (Tirmizi Birr:47)
* * *
“Allah’tan hayâ ediniz. Ashab:
-Şükür elhamdülillah Allah’tan hayâ ediyoruz” diyor. Peygamberimiz: Allah’tan gereği gibi hayâ etmek, organ- ları haramdan korumak, haramdan, zinadan sakınmak, ölümü ve dünyanın fani olduğunu düşünmektir. İşte böyle yapan Allah’tan hayâ etmiş olur.” Buyurur. (Tirmizi kıya- met:25)
* * *
-“Allah bir kulu helak etmek istediğinde, ondan hayâyı alır. Hayâ ondan alınınca, onu en fena ve nefret edi- len bir insan bulursun. Onu en fena bir insan bulunca, on- dan emanet de alınır. Ondan emanet alınınca onu en hain kimse bulursun: onu en hain bulunca, ondan rahmet çeki- lip alınır. Ondan rahmet alınınca, onu kovulmuş ve lanet- lenmiş bulursun. Onu kovulmuş lanetlenmiş bulunca da,
islam bağı ondan alınır. İslamla ilişkisi kesilir.” (Seçme Ha- disler:50/72)
* * *
“Hayâ imandandır. Hayâsı olmayan kimsenin imanı yoktur (olgunlaşmamıştır)” (Age:53/69)
* * *
“Hayâ ve iman birbirinin yakınlarıdır, bir arada bulu- nurlar. Bunun için biri kaldırıldığı vakit diğeri de kaldırıl- mış olur.” (Age:59/76)
* * *
“Hayâ imandandır. Ve iman sahipleri de cennettedir. Kötü söz ise eziyettir. Eziyet edenlerde ateştedir.” (Age:59/77)
* * *
“En hayırlınız, kendisinden hayır umulur ve şerrinden emin olunan kimsedir. En şerliniz ise kendisinden şer umulan ve hayır ümit edilmeyen kimsedir.” (Tirmizi Fi- ten:76)
d) Kötü Huy
“Müslüman, başkalarının elinden, dilinden emin ol- duğu kimsedir.” (R.S.:1541)
* * *
“Ya hayır şöyle ya da sus” (Age:1540)
* * *
“Sizden biri Müslümanlarla ilgili olumsuz şeylerden bahsetmesin.” (Ebu Davud, edep:28)
* * *
“Güzel söz sadakadır” (Buhari, edep:34)
* * *
“Özür dilemek zorunda kalacağın sözü söyleme!” (İbn-i mace, zühd:15)
* * *
“Allah’a ve ahiret gününe inanan ya hayır söylesin ya da sussun.” (Buhari, edep:31)
* * *
“Allah kötü söz söyleyen ahlaksızca buğz eder.” (Tir- mizi birr:61)
* * *
“Din kardeşinle münakaşa etme, sakalaşma! Ona söz verip sözünden dönme! (Tirmizi Birr:589)
* * *
“Üç kişi iseniz, birini bırakıp öteki ile gizli konuşma- yın. Çünkü ötekini üzersiniz” (Müslim, selam:37)
* * *
“Kim bir Müslümanın ayıbını dünyada örterse, Allah da dünya ve ahirette onun ayıbını örter. Kişi kardeşinin yardımına koştuğu sürece Allah da onun yardımcısı olur.” (Ebu Davud edep:60)
* * *
“Bir kimse birini ayıbından dolayı kınarsa, kendisi o ayıbı işlemeden ölmez.” (Tirmizi, kıyame:53)
* * *
“İnsanların elindekine göz dikmeyin.” (İbn-i Mace, Zühd:4102)
* * *
“Ateşin odunu yakıp bitirdiği gibi haset de iyilikleri yer bitirir.” (Ebu Davud, edep:44)
* * *
“İki kişiden başkasına imrenilmez:
- Allah’ın mal verdiği ve onu hayır yolunda harcayan.
- Allah’ın kendisine ilim verdiği, o ilimle amel eden ve onu başkalarına öğreten kişi” (Ramuz:480/9)
* * *
“Sizden biri kendisinden üstün birini görünce hemen kendisinden aşağıda olanlara baksın ve haline şükretsin.” (Buhari, rikak:30)
“Kibirden sakının şüphe yok ki kibir şeytanı Adem Pey- gambere secde etmekten alıkoymuştur.” (Ramuz:173/5)
* * *
“Kalbinde zerre kadar kibir bulunan cennette giremez.” (Müslim, iman:91)
* * *
“İnsanların kendisi için ayakta dikilmesini isteyip mem- nun olan kimse cehennemdeki yerini hazırlasın.” (Tirmizi Edep:47)
* * *
“Cehennemlikleri size haber vereyim mi? Onlar katı yü- rekli, malını hayırdan esirgeyen kibirli kimselerdir.” (Buhari, Edep:6)
* * *
“Pehlivan, insanları yenen değil, asıl pehlivan öfkesini yenendir.” (Buhari, edep:6/14)
* * *
“Öfke şeytandandır. Şeytan ise ateşten yaratılmıştır. Ateş de ancak su ile söndürülür. O nedenle biriniz kızdığı zaman abdest alsın” (Ebu Davud, Edep:4784)
* * *
“Satışta, alışta borcu istemekte kolaylık gösteren kimseye Allah rahmet etsin.” (Buhari, Büyu:16)
* * *
“Alışverişte yemin, malın kazancını giderir.” (R.S.: 1752)
* * *
“Bir şeyi satarken yeminden kaçının o, her şeyi mahve- der.” (Age:1753)
* * *
“Ödememek niyetiyle borç alan kimsenin Allah malını telef eder.” (Buhari, iktikraz:2)
* * *
“Ödeme niyetiyle borç alan kimsenin borcunu ödeme- sinde Allah yardım eder.” (Nesa 1: Büyü:99)
* * *
“Borcunu ödeme durumda olan borcunu ödemez ise zu- lümdür.” (Buhari, istikraz:12)
* * *
“Aldatan bizden değildir.” (Müslim, iman:164)
* * *
“Yalan yere yemin edene cehennem vacip olur.” (R.S.:1745)
* * *
“Müslüman kusur bulucu değildir.” (Hesdis Ans:4/274)
* * *
“Gıybetin kefareti, gıybet ettiği kimse için mağfiret dile- mektir.” (Ramuz:339/4)