HAYAT
a) Aile:
“Gençler, içinizden evlenmeye gücü yeten evlensin. Zira evlenmek gözleri haramdan korun zinadan muhafaza eder. Gücü yetmeyen ise oruç tutsun.” (Seçme Hadis- ler:174/65)
* * *
“Allah bir kimseye saliha bir kadın nasip ederse, Ona dininin yarısında yardım etmiş olur. Arta kalan yarısından da Allah’tan korksun ve kendini korusun.” (Age:174/66)
“Dört haslet kimde bulunursa, dünya ve ahiretin hayrı kendisine verilmiş olur.
- Şükreden kalıp
- Zikreden dil
- Belaya sabreden beden
- Kocasına ve malına hiyanet etmeyen kadın.” (Age:175/68)
* * *
“Kadın dört şeyi için nikahlanılır:
- Soyu için
- Malı için,
- Güzelliği için
- Dindarlığı için. Sen dindar olanını tercih et, mutlu olursun.” (Buhari nikah:15)
* * *
“Kadınlar konusunda Allah’tan korkun. Çünkü siz on- ları Allah’ın emaneti olarak aldınız.” (Ebu Davut, mena- sık:56)
* * *
“Her doğan islam fıtratı üzerine doğar. Daha sonra da ana baba onu ya Hristiyan ya Yahudi, ya da mecusi yapar. (Buhari, cenaiz:92)
* * *
“Hiçbir inanmış erkek kadına buğz etmesin.” (R.S.:275)
* * *
“Kişinin ailesini ihmal etmesi, ona günah olarak ye- ter.” (R.S.:293)
* * *
“En hayırlınız ailesine en güzel davrananızdır.” (İbn-i Mace Nikah:50)
* * *
“Kadınlarınızı dövmeyiniz. Kadınları döven erkekler hayırlı kimseler değildir.” (Age:320)
* * *
-“Dikkat edin! Kadınların üzerinde hakkınız vardır. Kadınlarında sizin üzerinizde hakları vardır. Sizin hakkı- nız; istemediğiniz kimseleri eve almamalıdır. Onların siz- deki hakkı ise; giyimlerinde ve yemelerinde ihtiyaçlarını gidermeniz ve kendilerine iyi davranmanızdır” (Tirmizi, Rada:11)
* * *
“Çocuğunuzun ilk sözü “La ilahe illallah” olsun. Yedi yaşında namazı öğretin, on yaşında kıldırın.” (R.S.:338)
* * *
“Kadınları yalnız güzellikleri için nikahlamayın. Olur ki güzellikleri kendilerini ahlaken alçaktır. Onlarla malla- rının hatırı içinde evlenmeyin. Belki malları kendilerini az- dırır. Onlarla dindarlıkları yüzünden evlenin.” (İbn-ı Mace:1859)
* * *
“Kendinize denk olmayanlarla değil, denk olanlarla
evlenin denk olanların kızlarını isteyin.” (H. Ans.:17/209)
b) Ana – Baba
Kime iyilik edeyim sorusuna Allah Rasulü şu cevabı vermiştir:
“Anana, babana kız kardeşine, erkek kardeşine bun- lardan sonra yakınlarına iyilik et. Bu yapılması gereken bir
vazifedir. Bunlar ilişkileri devam ettirilmesi gereken ya- kınlarındır.” (Ebu Davud, edep:28)
* * *
“Ana babanın öldükten sonra onlara nasıl iyilik edebi- lirim sorusuna da cevabı: “Onlara dua edebilirsin, rahmet dileyebilirsin, dostlarına hürmet edip ikramda bulunabilir- sin. Akrabaları ile ilgilenip, onlara karşı yapman gereken görevleri yapabilirsin” olmuştur. (Ebu Davud, edep:130)
* * *
“Anam babam için sadaka versem onlara ulaşır mı so- rusuna cevabı şöyle olmuştur: “Evet ulaşır, sen sadaka ver:” (Buhari, Vesaya:19)
* * *
“Allah’ın rızası babanın rızasındadır.” (S. Hadis- ler:137/1)
* * *
“Anne baban senin ya cennetin ya cehennemindir. “ (Age:138/3)
* * *
Sahabi anamı babamı ağlayarak bıraktım senin hizme- tine geldim demesi üzerine:
“Öyleyse onlara dön de ağlattığın gibi onları güldür.” (Age:140/7)
* * *
Allah yolunda cihada katılmak üzere gelen adama:
-Anan baban var mı?
-Var ya Rasulullah
-Onlara dön, onlara hizmet et, onlara ikramda bulun” buyurdu (Age:141/8)
* * *
“Anne babanıza iyilik edin” ihsanda bulunun ki, ço- cuklarınızda size itaat etsin ve saygı göstersinler, iffetli ve namuslu olun ki, kadınlarınızda iffetli ve namuslu olsun- lar.” (Age:141/1)
* * *
“Üç kişi vardır ki, kıyamet günü Allah merhamet na- zarı ile bakmaz:
- Ana babanıza asi olan,
- Devamlı içki içen,
- Verdiğini başa kakan.” (Age:157/36)
* * *
“Üç dua vardır ki reddolmaz:
- Mazlumun duası,
- Misafirin duası
- Ana babanın evladına olan duası” (Age:160/41)
* * *
Allah Rasulü minber de üç defa “AMİN” der. Sebebi sorulunca:
“Bana Cebrail geldi
-Ana babasına yetiştiği halde onların rızasını kazana- mayanı Allah rahmetinden uzaklaştırsın” dedi. Ben amin dedim.
-Ramazana yetiştiği halde af olmayanı Allah rahme- tinde uzaklaştırsın dedi ben amin dedim.
-Yanında ismim anıldığı halde salavat getirmeyeni Al- lah rahmetinden uzaklaştırsın dedi. Ben de amin dedim” diye izah etmiştir.” (Age:149/21)
c) Sıla-i Rahim
“Akraba ile ilişkisini kesen cennete giremez.” (Buhari edep:11)
* * *
“Rızkının bollaşmasını, ömrünün uzamasını isteyen akrabasını gözetsin; (Buhari edep:12)
* * *
“Allah’a ve ahiret gününe inanan akrabasını görüp gö- zetsin.” (R.S.:312)
* * *
“Kim Allah’a ve ahiret gününe iman etmiş ise misafire ikram etsin. Kim Allah’a ve ahiret gününe iman etmiş ise yakınları ile ilgilensin.” (S. Hadisler:203/7)
* * *
“Sadakanın en kıymetlisi, içinde düşmanlık hisleri ta- şıyan fakat bunu açığa çıkarmayan akrabaya verilen sada- kadır.” (Age:205/11)
* * *
“Komşusu şerrinden emin olmayan vallahi cennete gi-
remez.” (Buhari, edep:31)
* * *
“Allah’a ve ahiret gününe inanan komşusuna hürmet etsin.” (Müslim Birr:142)
* * *
“Misafirlik üç gündür. Üç günden sonrası külfettir.” (Buhari, edep:85)
* * *
“Yaşlıları, düşkünleri gözetin. Onlar sayesinde yardım görüyorsunuz.” (R.S.:314)
* * *
“Bir yaşlıya ikram ederne Allah’ta ona ikram edecek birilerini halk eder.” (Age:391)
* * *
“Küçükğüne merhamet etmeyen, büyüğü ne saygı göstermeyen bizden değildir… (Tirmizi, birr:15)
d) Haklar
“Kıyamet gününde her hak, sahiplerine geri verilecek- tir. Boynuzlu koyundan boynuzsuz koyun öcünü alacaktır. (Muslim, Birr:60)
* * *
“Kıyamet günü hak sahiplerine haklarını mutlaka öde- yeceksiniz. Kişiyi tanımadığı birisi yakasına yapışır ve der ki, sen beni kötü hal üzerine gördün de ondan men etme- din.” (Müslim, birr:6)
* * *
“Kim bir karış toprağı haksız yere gasp ederse, o yer kıyamet gününde yedi kat olarak boynuna geçirilecektir. (R.S:206)
* * *
“Müslümanın Müslüman üzerindeki hakkı: 1-Karşılaştığında selam vermek,
- Olumlu davetine icabet etmek,
- Nasihat isterse nasihat vermek,
- Aksırınca hamd ederse, şükrederse, “Yerhamükel- lah” demek.
- Hastalanırsa ziyaret etmek,
- Ölürse cenazesine katılmaktır.” (Müslim:7/53)
* * *
“Kim bir Müslümanın hakkını yemin ederek ele geçi- rirse, Allah ona cehennemi vacip kılar, cenneti de haram kılar.”
-Az bir şey olsa da mı? Sorusuna şu cevabı verir:
-Misvak ağacından bir çubuk da olsa” (R.S.214)
* * *
“Kim bir kul hakkı yemişse, derhal o kardeşi ile helal- leşin. Çünkü kıyamet günü dirhemde geçmez, dinar da. Böyle olunca o hak yiyen kişinin sevapları alınır. O adama yüklenir. Eğer sevapları yoksa. O hakkını yediği adamın günahları buna yüklenir.” (Buhari, Rikak: 48)
* * *
“Kimin üzerinde din kardeşinin ırzı, namusu veya malı ile ilgili bir zulüm varsa altın ve gümüşün bulunma- dığı kıyamet günü gelmeden o kimse ile ödeşsin. Yoksa kı- yamet günü sevapları alınır karşı tarafa verilir. Sevapları biterse karşı tarafın günahları ona yüklenir.” (Buhari, me- zalim:10)
* * *
“Haramın bitirdiği et, cehenneme layıktır” (R.S.1883)
* * *
“Din kardeşini bir suçundan dolayı ayıplayan kimse, o suçu (günahı) işlemeden ölmez.” (Tirmizi, kıyame:53)
* * *
“İnsanlara zarar vermek ve zarara zararla karşılık ver- mek yoktur.” (İbn-i Mace, Ahkam:17)
* * *
Peygamberimiz bir gün ashabı ile birlikteydi ve sohbe- tine şöyle başladı: “Müflis kimdir bilir misiniz?” As- hab’dan söz alan biri, “Bizim aramızda müflis, malı mülkü olmayan kimsedir.” dedi. Bu cevap üzerine Resulullah (sav) şöyle buyurdu. “Asıl müflis, kıyamet gününde kıl- dığı namaz, tuttuğu oruç ve verdiği zekâtla gelir. Ancak dünyada iken şuna sövmüş, buna iftira atmış, ötekinin ma- lını yemiş, berikinin kanını dökmüş, bir başkasını da döv- müştür. (Bunların karşılığı olarak) iyiliklerinden alınıp hak sahiplerine verilir. Hesabı görülmeden iyilikleri biterse, mağdur ettiği insanların günahlarından alınarak bunun üzerine yüklenir, sonra da cehenneme atılır.” (Müslim, Birr:59)
* * *
“Vücudunun senin üzerinde hakkı vardır. Ailenin se- nin üzerinde hakkı vardır. Misafirin senin üzerinde hakkı vardır. Her hak sahibinin hakkını ver… (Buhari, edep:84)
* * *
“Bir Müslümana zarar verene Allah da zarar verir. Me- şakkat verene Allah’ta meşakkat verir.” (Tirmizi birr:27)
* * *
“Hayvanı boğazladığınızda güzel boğazlayın. Öldür- düğünüzde güzel öldürün. Boğazlamadan bıçağı bileyin. Hayvanı yormayın rahat ettirin.” (Ebu Davut, da- haya:2797)
* * *
“Dilsiz hayvanlar hakkında Allah’tan korkun! (Ebu Da- vud, cihad:44)
* * *
“Her canlıya yapılan iyilikte sevap vardır.” (Müslim, Se- lam:153)
* * *
“Bir kadın kediyi hapsetti. Yedirip içirmediği için kedi öldü kadın cehennemlik oldu.” (Buhari, Enbiya:54)
- Çevre ve sağlık:
“Temizlik, imanın yarısıdır” (Müslim Tahare:1)
* * *
“Ellerinizi yıkayın. Fazla tüyleri alın. Dişleriniz fırçala- yın. Süslenin kıyınızı, köşenizi temizleyin.” (Ramuz:75/12)
* * *
“Avlularınızı ve çevrenizi temiz tutun, lanetli iki şeyden sakının.
İnsanların gelip geçtiği yolları ve gölgelikleri kirletme- yin.” (Müslim, tahara:20)
* * *
“Yollar üzerinde Müslümanları rahatsız eden şeyi kaldı- ran kimseyi bu işinden dolayı cennet nimetleri içinde gör- düm.” (R.S.:127)
“Durgun suya, insanların gelip geçtiği yola ve gölge- lendikleri yerlere abdest bozmayın.” (Buhari, vüdu:68)
* * *
“Sümkürdüğünüz zaman onu örtün ki başkasına zarar vermesin.” (Müsnad:1/179)
* * *
Ebu Vasıl (ra):
-“Peygamberle musafaha ettim. Tırnaklarım uzamıştı. Peygamber (as):
-Sizden öyleleri var ki, tırnakları yırtıcı kuş tırnağı gibi uzamıştır. Diplerinde cünüplük, kir, pas ve pislik vardır.” (İbn-i Hanbel:5/427)
* * *
“Biriniz esnediğinde eliyle ağzını kapatsın ve sesini kıssın.” (Müslim, Zûhad:58)
* * *
“Biriniz aksırdığı zaman iki avucunu yüzüne koysun ve sesini kıssın.” (Ebu Davud edep:90)
* * *
“Aksıran kişi “Elhamdülillah” derse, duyan yerhamü- kellah” diye cevap versin. Aksıranda yehdina yehdikü- mullah” dersin” (Buhari edep:126)
* * *
“Bedeninizi az yiyip içmekle zayıflatınız. Etlerinizi azaltınız, yağlarınızı eritiniz.” (Ramuz:28/13)
* * *
“Yanıma kokmuş ağız ve sararmış dişlerle gelmeyin.” (Ramuz:335/4)
* * *
“İnsan vücudundan ayrılan şu yedi şeyi gömünüz:
-Saçı
-Tırnağı
-Kanı
-Adet kanını
-Dişi
-Pıhtıyı
-Doğum artıklarını” (Ramuz:549/17)
* * *
“Yiyecek ve içecek kapların ağzını kapatın” (Müslim, eşnibe:96)
* * *
“Bir yerde bulaşıcı hastalık olduğunu duyarsanız oraya girmeyiniz. Bulunduğunuz yerde olursa oradan ay- rılmayınız. (Buhari, Tıp:30)
* * *
“Birinizin elinde bir hurma fidanı varken kıyamet ko- puyor olsa bile derhal onu diksin.” (İbn-i Hanbel:3/184)
“Bir kimse bir ağaç diktiğinde yüce Allah mutlaka bu ağacın meyvesi oldukça ona sevap yazılır.” (Age:5/416)
f) Selam
“Selamı yayınız” (Müslim, iman:93)
* * *
“Bir topluluğa vardığınızda selam verin. Topluluktan ayrılanda selam versin. (Ebu Davud, edep:189)
* * *
“İnsanlarla konuşmadan önce selam verin. Önce selam sonra kelam.” (Tirmizi, isti’zân:11)
* * *
“Birbirinizle karşılaştığınız zaman selam verin.” (B.H:Kül:4/7682)
* * *
“İnsanların Allah yanında en makbul olanı, önce selam verendir.” (R.S.:859)
* * *
“Kim bir günde ister topluluk ister kişi olarak Müslü- manlardan yirmi kişiye selam verir de o gün veya o gece ölürse, cenneti hak eder. (Cennetlik iş yapmış olur.)” (Age:4/7688)
* * *
“Küçük olan büyük olana, erkek (uygunsa) kadına se- lam verir.” (Age:4/7692)
* * *
“Bir topluluktan bir kişinin selam vermesi diğer toplu- luktan bir kişinin selam alması yeterlidir.” (Age:4/7689)
* * *
“Ailenin yanına geldiğin zaman onlara selam ver ki, sana ve ailene bereket olsun.” (Tirmizi, istilizan:10)
* * *
“Bir yere girmek için izin isteyene selam vermedikçe girmesi için izin verilmez.” (Age:4/7718)
* * *
“İnsanların en acizi duada aciz olan, en cimrisi selam- laşmada cimri olandır.” (Age:4/7717)
* * *
Yolun hakkı nedir sorusuna:
“-Yolun hakkı harama bakmamak gelip geçeni rahat- sız etmemek, iyiliği emredip kötülükten men etmek, veri- len selamı almaktır.” (B.H.Kül:4/7777)
* * *
“Selam verirken Yahudi ve Hristiyanlara benzemeyin. Yahudiler parmakları ile parmakları ile Hristiyanlar avuç içi ile selam verirler.” (H. Ans:9/3378)
* * *
(Peygamber (as) a selam göndermek isteyen: “Eesselatü vesselamü aleyke ya Rasulullah” der.)
- Yeme – İçme, Yatıp – Kalkma
“Sizlerden biri yemek yediği zaman, besmele çeksin. Eğer unutursa hatırlayınca “Bismillahi evvelihi ve ahirini” desin.” (R.S:732)
* * *
“Yemeyi sağ elle yiyin. Bir şey içerken sağ elle için.
Çünkü sol elle şeytan yer içer.” (Müslim, Eşribe:105)
* * *
“Yemekten önce ve sonra elleri yıkamak, yemeyi bereket- lendirir.” (Tirmizi, Et’ime:39)
* * *
“Yemeyi bir yere dayanarak yemeyin. (Buhari, Et’ime:13)
* * *
“Her hastalığı başı, karnı fazla doldurmaktır.” (Ra- muz:72/10)
* * *
“Ekmeğe hürmet edin. Zira o yerin göğün bereketidir.
Kim düşen bir kırıntıya alır yerse bir günahı bağışlanır.”
* * *
Suyu tek nefeste içmeyin. Üç nefeste için. İçerken bes- mele çekin. İçtikten sonra “Şükür elhamdülillah” deyin. (R.S:761)
* * *
“Sizden biri bir şey içerken tasın içine solumasın, üfle- mesin.” (Buhari, esribe:25)
* * *
“Sizden biri sakın ayakta bir şey içmesin, eğer unuta- rak içerse çıkarsın” (Müslim eşribe:116) + (R.S:775)
* * *
“Allah yiyip içmede kendisine hamd eden kulundan razı olur.” (R.S.:439)
* * *
“Bir davete çağrıldığınızda icabet edin” (Buhari, ni- kah:74)
* * *
“Davete gidin ve davet sahibine dua edin.” (Müslim, nikah:106)
* * *
“Yemeklerin en fenası, zenginlerin davet edilip, fakir- lerin davet edilmemesidir.” (Buhari, nikah:72)
* * *
“Yattığınız zaman ateşi söndürünüz. (Ramuz:467/4)
* * *
“Ateş size düşmandır. Uyumadan ateşi söndürün.” (R.S.:161)
* * *
Yüzü koyun yatana:
“Kalk Allah bu yatışı sevmez” demiştir. (R.S.:821)
* * *
“Çıblak yatmayın!” (Ramuz:23/11)
* * *
“Yatmadan abdest alın, sağ tarafınıza yatın.” (R.S:818)
* * *
“Bir kimse abdestli yatar da gece ölürse şehit olarak ölür.” (Ramuz:411/1)
* * *
“Bir kimse akşam abdestle yatarsa, onun yanında bir melek bulunur. O melek sabaha kadar ona dua eder. Ve der ki: “Allah’ım bu kulunu affet.” (Age:410/13)
* * *
“Sizden biri bir yerden Allah’ı zikretmeden kalkarsa eksik iş yapmış olur. Bir kimse yatağa yattığında Allah’ı zikretmezse yine eksik iş yapmış olur.” (R.S:822)