ORUÇTA ZEKATTA VE HACTA EDEP ADAP

a) Oruçta;

İslam’da her ibadetin bizim bilmediğimiz birçok hikmeti vardır. Oruç, aç susuz kalmak değildir.

Peygamberimiz (sav) “Her şeyin zekatı vardır, bedenin zekatı da oruçtur”

• “Oruç tutun sıhhat bulasınız” (Buhari, savm:z) buyurmuştur.
• Oruç islamın şartlarından biridir. Her sağlığı yerinde olan müslümanın Ramazan ayında oruç tutması farzdır.

Oruç Allah’la kul arasında olan bir ibadettir. İnsanı Allah’a yaklaştırır. Diğer ibadetlerinde kabulüne sebep olur. Ayrıca günah işlemeye de engeldir.

Oruçlu olan kimse bazı şeylere dikkat etmelidir.

• Orucu sevabına inanarak tutmalıdır. Perhiz için, sağlık için oruç tutulmaz. Sırf Allah rızası için tutulur.
• Oruca niyet eden, sadece yiyip içmeyi terk etmez. Bütün günahlardan, haramlardan, yalandan uzak durmalıdır.
• Oruç tutan, niyet etmeyi unutmamalıdır.
• Orucu peygamberimiz tuzla veya hurma ile açardı. Ardından birkaç yudum su içerdi.
• Akşam namazının vakti dardır. İmkan varsa orucu bozup akşamı kılmak daha uygun olur.
• Yemeği çok ve acele acele yemek sünnete uygun değildir.
• Ramazan oruçla karşılanmaz.
• Ramazandan sonra 6 gün Şevval ayı orucu tutmak sevaptır. Pazartesi, Perşembe oruçları, ayın başında, ortasında ve sonunda birer gün oruç tutmak sünnettir.
• Sahurda yiyip-içmek sünnettir.
• Oruçlu iken çirkin söz, münakaşa, gıybet, iftira gibi günahlar orucun ruhu ile bağdaşmaz. Orucun sevabını yok eder.
• Peygamber (as) şöyle buyurur:
• “Bir kimse oruçlu iken yalanı ve yalan işleri terk etmezse, onun yiyip içmesini bırakmasına Allah’ın ihtiyacı yoktur.” (R. Salihin Sh.419)
• Oruçlu, bütün organları ile oruç tutmalıdır, göz harama bakmamalı, kulak kötü şeyleri dinlememeli, mide haram gıdadan alıkonmalı, dil yalandan, gıybetten, iftiradan alıkonmalı, el harama uzanmamalı, yani bütün beden oruç tutmalıdır. Oruç tutanın bedeni konuşsa: Ne iyi ettin de oruç tuttun, bana hayat verdin” diyecektir.
• Oruç tutan kendini günahlardan haramlardan alıkoymazsa, yanına açlık susuzluk kalır.
• Gerçek oruç, insanı her türlü kötülüklerden alıkoyar.
• Bir mazeret nedeniyle oruç tutamayan, oruç tutanlara saygılı davranmalıdır. Açıktan yiyip içmemelidir.
• Oruç dengi olmayan bir ibadettir. Cenab-ı Allah: “Oruç benim içindir. Mükafatını ben veririm” buyurmuştur. Onun için oruçlu kimse kendisine sataşıldığında “Ben oruçluyum” deyip, çekişmeyi, tartışmayı, kavga etmeyi terk etmelidir.

Peygamber (as) şöyle buyurmuştur:

• “Sizden biri, oruçlu iken cahillik edip kötü söz söylemesin, sövüp saymasın.” (Buhari, savm:2)
• Akşamdan yiyip içip yatmak sünnete uygun değildir. Sahurda bereket vardır.
• Oruç başlangıcını veya bozmayı ezana topa göre ayarlamak yanlışlıklara sebep olabilir. İmsakiyeye göre takip edilmelidir. Ezan, erken veya geç okunabilir. Top geç ateşlenmiş olabilir.
• Oruç, insana ihtiyaç sahipleri hakkında bilgi verir. Onun için iftar sofrasında ihtiyaç sahipleri dullar yetimler bulunmalıdır.
• Oruç sevabını azaltan veya orucun sevabını yok eden günahlardan haramlardan uzak durulmalıdır. Öyle günahlar vardır ki, orucun sevabını azaltır veya yok eder.
• Muharrem ayında tek 10 muharrem, yalnız Cuma, yalnız cumartesi ve yalnız Pazar oruç tutulmaz.
• Aralıksız her gün oruç tutulmaz. Davut orucu tutulur bir gün ara verilir, bir gün tutulur. Kurban bayramı günleri ve Ramazan Bayramının birinci günü oruç tutulmaz. Kadın kocasının izni olmadan nafile oruç tutamaz.
• Başlanmış oruç mazeret olmadan bozulmaz bozulursa, 60 gün birde kazası 61 gün oruç tutma cezası vardır. Bu Ramazan orucu için geçerlidir.
• Yıkanırken, abdest alırken, ağzı temizlerken, buruna su çekerken orucu zedeleyecek şeylerden kaçınılmalıdır.
• Bazı fetvalara kanıp yanlış bir şey yapılmamalıdır.

İbadetlerden önce fıkıh ilmini bilmek her müslümana farzdır. Falan şöyle dedi, falana sordum böyle dedi ile amel olmaz.

Kılıf aramak, menfaatine uygun davranmak için önüne gelene soruyor. Alo! Diyor onunla işine geldiği ile amel ediliyor. Bu yol yanlıştır.

Neye göre amel edilir?

-Kur’an-ı Kerim’e göre,

– Sünnete göre,

– Mezheplerin görüşüne göre

– İtikadı düzgün, ilmi ile amelden alimin fetvasına göre amel edilir.

İbadetlerde fetva makamının fetvası ile amel edilir. Ama fetvadan önce takva ile amel etmek ibadetin sevabını arttırır.

İbadet etmek için önce o ibadetin bilgisi gerekir. Onun için fıkıh bilmeden ibadet olmaz. Fıkıh bilgisi ibadetten önce gelir.

Bu konuda peygamber (as)’ın şöyle uyarıları vardır:

• “Alimin günahı bir günahtır. Cahilin günahı iki günahtır. Alim günaha düştüğü için azap olunur. Cahil ise hem günaha düştüğü hem de öğrenmediği için azap okunur.” (Ramuz el-Ehadis:286/8)
• “Fıkhın azı, ibadetin çoğundan hayırlıdır. (Age:336/5)
• “Fıkıh öğrenmeden ibadet edenin, gece karanlıkta inşaat yapıp da gündüz olunca yıkan kimsenin haline benzer.” (Age:292/3)
• “Fıkıhtan efdal bir şeyle ibadet edilmedi. Bir tek fıkıh ilmini bilen kişi, şeytana karşı bin abidten (ibadet edenden) daha şiddetlidir. Her şeyin bir direği vardır. Bu dinin direği de fıkıhtır. (Age:379/1)
• “Fıkıhsız ibadet olmaz. Bir fıkıh meclisi, altmış senelik nafile ibadetten hayırlıdır” (Age:482/4)

* * * * *

b) Zekatta;

Zekat, Kur’an da 27 yerde geçer. Namazla beraber geçtiği için Peygamber (as) “Namaz kıldığı halde zekat vermeyenin namazının hayrı yoktur” buyurmuştur.

Zekat, islamın beş temel şartından biridir.

Zekat, hacdan önce gelir, zekatı verilmeyen para ile hac kabul olmaz.

Zekat vermeyen Müslüman, mescit kuşu iken zekat vermeyen ve islam’dan çıkıp giden salebe’yi hatırlamalıdır.

Zekat, malı eksiltmez arttırır. Malı temizler.

Zekat, verecek olanın niyet etmesi şarttır.

Verdiğine zekat olduğunu söylemesi gerekmez. “Aldın kabul ettin mi? Bu zekat demeye gerek yoktur.

• Zekat verirken karşıdaki incitilmez. Çünkü; zenginin malında fakirin hakkı vardır. (Zariyat:19)
• Zekat, önemli bir ibadettir. Onun için malın ve paranın helal kısmından verilir.
• Mal olarak verilecekse, işe yaramayan kısmından değil, orta değerde olan kısmından verilir. (Bakara 267)
• Zekatı verilmeyen mal telef olur. Peygamberimiz: “Malın zekatını verdiğinde onun şerrini temizlemiş olursunuz” buyurur.
• Zekat, ihtiyaç sahiplerinin hakkıdır. Zekat verecek olan ihtiyaç sahibini bulup kendi eli ile verirse daha iyi olur. Yerini bulmayan zekat verilmemiş sayılır.

Zekat camiye, Kur’an kursuna veya yurt binasına verilmez. İhtiyaç sahibine verilir, başka bir amaç için kullanılmaz.

Zekat kameri aylara göre verilir. 355 günde verilir. Ramazandan ramazana verilirse daha sevap olur.

• Zekat hesap edilirken, zenginlikler toplanılarak hesap edilir ona göre verilir.
• Baba oğul arasında mal devri, zekatı düşürmez. Zekat mala bağlıdır. Mirasçı kendisine intikal eden malın zekatı verilmediyse, malın temizlenmesi ve mirası bırakanın kurtuluşu için zekat verir.
• Zekat, bakmak zorunda olduğu kimselere verilmez.
• Gayr-i Müslime, meşru olmayan iş yapana, alkol, sigara kullanana, kumar oynayana, yani günah işleyene, isyankara, ihtiyaç sahibi olmayan dilenciye zekat verilmez.
• Zekat bir ibadet olduğundan riyadan uzak durulmalı, ihtiyaç sahibi olan yakınlarından başlanmalıdır.
• Zekat vermemenin ve tam olarak vermemenin cezası ağırdır.
• Zekat veren, zekat verdiğinden herhangi bir menfaat beklememelidir.
• Bir de öşüre tabi olan malların öşrü verilmelidir.
• Zekat toplayan kapı kapı dolaşıp, esnafı bıktırmamalıdır. Verilen zekat parasından eksiltmeden yerini buldurmalıdır. Yoksa verilmemiş ve vebâl altına girilmiş olunur.
• Zekat parası başka amaçla kullanılmaz. Başka paralarla da karıştırılmaz.

* * * * *

c) Hacta;

Hac, islamın temel şartlarından biridir. Üzerine hac farz olan kimse, temizleneyim, günahlardan arınayım da, anamdan doğmuş gibi olayım niyetiyle hacca gitmez. Cenab-ı Allah’ım emri olduğu için hacca gider.

Ticaret, seyahat, isim kazanmak maksadı ile hacca gidilmez.

Bazı endişeler, meşguliyetler ve işler nedeniyle hac görevi geciktirilmez ve terk edilmez. “Ya orada ölürsem” diye hacca gitmiyorum, mazereti şeytanın oyunudur. “Hacılığı koruyamazsın, daha gençsin, daha şu işlerin var. Araplara paramı yedireceksin? Parasını fakirlere veriver gibi düşünceler, şeytanın telkinidir.

• Hac sırasında her türlü kötülükten ve günahtan kaçınılırsa küçük günahları bağışlanır.
• Hacca ilk fırsatta gidilmelidir. Yoksa sonra birçok bahane ortaya çıkar, belki bir daha o fırsat yakalanamaz.
• Hac ibadetine riya ve gösteriş karıştırılmamalıdır.
• Hac esnasında; eşine yaklaşma, dikişli elbise giyme, koku sürünme, canlı öldürme, tıraş olma, vücuttan kıl yolma, tırnak kesme gibi yasaklardan kaçınılmalıdır.
• Hacca helal para ile gidilmelidir.
• Hak sahipleri ile helalleşilmelidir.
• Yola çıkmadan iki rekat namaz kılınır.
• Hacca döviz kaybı olarak bakmak doğru değildir.
• İkinci hac ve umre yapılıyorsa sosyal görevler noksansız yerine getirilmelidir.
• Hacdan alıkoymanın cezası ağırdır. (Hac:25)
• Hacca gidecek kimse, önce hazırlık yapmalıdır. Namaz oruç, zekat gibi ibadetler hacdan önce gelir.

Faiz, kumar, alkol parası ile hacca gidilmez.

• Kötü alışkanlıkları olan onlardan vazgeçtikten sonra hacca niyetlenmelidir.
• Kul hakkı “helal et” demekle olmaz hak iadesi gerekir.

Devlete borcu olanda borcunu ödemelidir.

• Dargın olanlar barışmalı.
• Kırılan kalpler tamir edilmeli.
• Günahlar tövbe edilmeli.
• Sosyal görevler yerine getirilmelidir.
• Hacca gidemeyenler, imkanı olmayanlar hac sevabı olan işler vardır. Onları yapar. Hatta devamlı hac niyeti taşır, birikim yapar. Çünkü Allah belki bir fırsat veriverir.
• Hacda şeytan taşlayan, içindeki şeytanı da taşlamalıdır.
• Oralarda çarşı-Pazar gezme yerine namazla, dua ile tövbe ile Kur’an okuyarak, zikrederek zaman geçirilmelidir.
• Hacdaki kurban ile buradaki zenginlik kurbanı birbirine karıştırılmamalıdır.
• Hac sonrası hayata dikkat edilmelidir. Bazıları el, ayak, göz öptürüyor. Hayatında haramlara helallere dikkat etmiyor. Yani hacılığını koruyamıyor, hacılık da onu korumuyor.
• Daha yolda “Hacı” “hacı” demeye başlıyor. Levhalara, kartvizitlere “Hacı” yazılıyor. “Hacı” demeyene kızılıyor. Kim hacı, kim değil Allah bilir. Kim hangi deftere yazıldığını Allah bilir. Hacılık istismar edilmemelidir.
• Hacca giden iyi örnek olmalı. Büyük masraflar yapıp zenginlik gösterişinde bulunarak hacca gitmeyi zorlaştırmamalıdır. İsrafta hayır yoktur.
• Maddi durumu iyi olan kendi, bir yakını veya güvenilir bir toplulukla bu farz olan görevini yerine getirmelidir.
• Hacca gidemeyen yaşlı, hasta, özürlü, vekil gönderir.
• Hac ve umre insana bir defa borçtur. Her sene hacca, umreye gitme yerine daha sevaplı işler yapılabilir.
• Kalabalık anlarda Hacer’u-l Esvedi öpmek gerekmez. Sıkıntı vermemek daha önemlidir.
• Hacca gidene kefenini zemzemle yıkatması için verilmez. Bunun yük olmaktan başka faydası yoktur.
• Hacdan dönen için Kurban kesilmez. Kanı oraya buraya sürülmez. Kurban ancak Allah için kesilir. Allah’tan başkası için kurban kesmek şirktir.
• Hacdan döndükten sonra ticaret, çalışma hata ederim korkusuyla terk edilmez.
• Hacca giden değişmelidir.
• Şeytan ibadet ehli ile hacca gidip gelenle çok uğraşır. Buna dikkat edilmelidir.
• Hac esnasında sünneti terk edenler, Kur’an’a saygısız davrananlar örnek alınmaz.