NAMAZIN ŞARTLARI (FARZLARI)
Namazın 12 tane farzı vardır. Dışındaki farzları şunlardır:
- Hadesten temizlenmek:
- Bedende, elbisede ve namaz kılınacak yerde pislik varsa temizlenecektir.
- Abdest yoksa abdest alınacaktır.
- Cünüplük varsa yıkanılacaktır.
- Ayhali, nifas hali bittiyse gusül abdesti alınacaktır.
- Eğer su bulunamadıysa teyemmüm alınacaktır.
Bu maddi kirlerden temizlendikten sonra manevi kirlerden de temizlenilecektir. Bunun için niyetlenmeden üç defa “Estağfirallah” denilecektir. Haram lokmaya, haram para ile alınmış elbiseye de dikkat edilecek, hak hukuk olan evden ve günah ortamında namaz kılmaktan kaçınılacaktır.
- Necasetten temizlenmek:
Dinen pis sayılan kan, irin, idrar, alkol ve dışkı gibi maddelerin üzerimizden ve namaz kılacağımız yerden giderilmesi gerekir.
3-Örtülmesi gereken yerlerin örtülmesi:
Erkeklerin göbekle diz arası, kadınların da yüz ve ellerin dışında bütün bedenin örtülmesi gerekir.
Bir hadiste peygamber (as): “Kadın buluğ çağına erişince elleri ve yüzü dışındaki yerlerini göstermesi helal olmaz.” buyurur. (Ebu Davut, Libas: 31)
Namazda kadının isteği dışında bir yerinin açılması namazı bozar.
Bunun ölçüsü organın dörtte biridir.
Kadın çorapsız namaz kılamaz. İnce elbise ve içini gösteren örtü ile, dar elbise ile kadın evinde de olsa namaz kılamaz.
Erkek de ipek elbise ve altık yüzükle namaz kılmamalıdır.
Bir hadiste: “Biriniz on dirheme elbise satın alsa, bir dirhem haram olsa, bu elbise ile kıldığı namaz kabul olmaz.” (V. Zuhayli, İslam Fıkhı Ans: 1/455) buyrulmuştur.
- Kıbleye dönmek:
Yönün Kâbe’ye dönmesidir. Kur’an-da: “Yüzünü mescid –i harama çevir” buyrulur. (Bakara: 144)
Yanlışlıkla başka yöne kılınan namazın iadesi gerekir. Vasıta ve binek üzerinde iken kıble istikametinden ayrılma durumunda namaz bozulur.
Kıbleyi tayinde sol taraf güneşin doğduğu yere, sağ tarafı da güneşin battığı yöne çevrilirse, kıble bulunmuş olur.
- Namazın vakit içinde kılınması:
Kur’an-da: “Namaz Müslümanlara vakti belirtilmiş olarak farz kılınmıştır.” (Nisa: 103) buyrulmuştur.
Hiçbir namaz vakit girmeden kılınmaz. Farz ve vacip olan namazlar vakti içinde kılınmazsa, daha sonra kaza olarak kılınır. Sünnet namazların, Cuma ve bayram namazların kazası olmaz.
Şu vakitlerde namaz kılınmaz:
- Güneş doğarken,
- Güneş tam tepe noktasında iken,
- Güneş batarken,
- Sabah namazı vaktinde sabah namazının farzı ve sünnetinin dışında
başka namaz kılınmaz.
- İkindi ile akşam namazı arasında nafile namaz kılınmaz.
Namazı ilk vaktinde kılmak sevaptır.
6- Niyet Etmek:
Niyetsiz namaz olmaz. Hangi namazın kılınacağına niyet etmek farzdır.
Niyet, açık ve kesin yapılır. Her namazın niyeti farklı ve ayrıdır. Birden fazla namaza aynı anda niyet edilemez. Çünkü her namaz başlı başına bir ibadettir. Farzla sünnet veya nafile bir anda kılınamaz.
Niyet, namaza bitişik olarak yapılmalıdır.
Erkek kadın karışık namaz kıldıran, kadınlara da imamlık etmeye niyet etmelidir.
Kaza namazı kılan, eğer hangi namazı kıldığını bilmiyorsa, ilk kazaya kalan veya son kazaya kalan şu vaktin namazına diye niyet eder.
b) Namazın İçindeki Farzları:
- Başlama tekbiri almak:
Hangi vaktin namazı kılınıyorsa niyet edilir ve “Allahü Ekber” denilir. Tekbir alınırken A uzatılmaz ve beeeer diye de uzatılmaz.
Tekbir ayakta alınır. Rükûda olan imama uyacak olan tekbiri mutlaka ayakta almalıdır.
Başka dilde tekbir olmaz. “Allah büyüktür” veya “Tanrı uludur” denmez.
İçten tekbir alınmaz, dil ile söylenmesi gerekir.
Tekbir alırken erkekler başparmaklarını kulak memesine değdirir. Kadınlar ise ellerini omuz hizasına kadar kaldırır.
Ayakta duramayan, oturarak tekbir alır. Ayakta durabilenin oturarak tekbir alması caiz değildir.
- Ayakta durmak (Kıyam):
Ayakta durmaya gücü yetenin, sandalyede veya oturarak namaz kılması olmaz.
Hali olmayan yatarak kılar. Hiç hareket edemeyen göz ucu ile namaz kılar. Yani mutlaka namaz kılınacaktır. Onun için her kolaylık gösterilmiştir.
Ayakta dururken ayaklar dört parmak aralıklı olur. Gözler secde edilen yere bakar. Kadınlar ise ayak topuklarını birleştirir.
- Okumak (Kıraat):
Namazın her rekâtında fatiha suresinin ondan sonra bir sure veya ayet okumak farzdır.
Fatihadan önce birinci rekâtta Euzu besmele çekilir. Diğer rekâtlarda sadece besmele çekilir. Fatihadan sonraki sure veya ayetten önce besmele çekilmez. Çünkü Hanefilere göre besmele sureden bir ayet değildir.
Kur’an-da: “Kolayınıza geleni okuyun” buyruluyor. (Müzzemmil: 20) buna göre bilinen sureler okunmalıdır. Özellikle fatiha tam ve noksansız okunmalıdır. Yoksa namaz olmaz.
İçten okuma olmaz.
Yanlış okunduğunda, yanlış yapıldığında cemaat imamı “Subhanellah”,
“Allahü ekber” veya “Elhamdülillah” der, uyarır. Kadın, elini eline vurur, namaz bozulmaz.
Kur’an-da: “Kur’an-ı tane tane okuyun” buyrulur. (Müzzemmil: 4) buna göre çok hızlı okunmaz.
Sure okurken sıra takip edilir. Uzun sure önce okunur. Tek sure atlanmamalıdır. Ayetten sonra sure okunmaz. Önce sure okunur.
Okurken dur işaretlerine dikkat edilmelidir.
Mana bozulacak şekilde okunursa, namaz bozulur.
Kur’an-a bakarak namaz kılınmaz.
Kur’an-ı başka dilden manasını okuyarak namaz kılınmaz.
Cemaatle namaz kılınacaksa, okuyuşu güzel olan, helal yiyip içen, namaz kıldırmalıdır. Yani ehil olan, temiz yaşayan namaz kıldırmalıdır.
- Eğilmek (Rükû):
Eller dizlere konularak eğilmektir. Erkekler de sırt düz olacaktır.
Gözler iki ayakucuna bakacaktır. Kollar ve ayaklar düz duracaktır. Kur’an’da: “Ey iman edenler! Rukû edin” (Hacc: 77) emri vardır.
Rukûda: “Sübhane rabbiyel azim” denir. Ayakta tekbir alan namaz kıldırana rükuda yetişir ve bir defa “Sübhane rabbiyel azim” derse, birinci rekata yetişmiş olur.
Namaz kıldırandan önce rükû yapanın namazı bozulur.
Rükûdan kalkan “Rabbena lekel hamd” der ve dik duruncaya kadar doğrulur.
- Yere kapanmak (Secde etmek):
Alnın, burnun, iki elin, iki dizin ve iki ayak parmaklarının uçlarının yere değmesi, yani yedi kemik üzerine secde edilecektir. (Ramuz’ul Ehadis: 49/14 +
443/3)
Kur’an-da: “Ey iman edenler! Secde edin” (Hac: 77) emri vardır.
Secdede ayakların üst kısmı yere değmemelidir. Ayaklar kalkmamalıdır. Dirsekler de yere konmamalıdır. Erkekler kollarını vücuttan ayrı tutar. Kadınlar ise vücutlarına yapıştırır ve yere yakın tutar.
Erkeklere peygamber (as) kollarınızı köpekler gibi yere yaymayın, der. (İ. Canan, Hadis Ans: 8/30)
Secdeye namaz kıldırandan önce varılmaz ve önce kalkılmaz. Böyleleri için: “Allah eşekbaşı yapar” uyarısı vardır. (Ramuz’ul Ehadis: 82/5)
Sehpa, yastık gibi şeyler üzerine secde edilmez. Pis yere secde edilmez. Allahtan başkasına secde edilmez.
Secde ederken alın yere değmelidir.
Secde iki defa yapılmalıdır.
Secde boyunca gözler kapatılmaz.
Secdede iken üç defa: Subhane Rabbiyel e’lâ” denir.
Secde için acele edilmez.
6- Son oturuş:
Son rekâtın secdeleri yapıldıktan sonra oturulur. Ettehıyyatü okunur, salli, barik ve Rabbena okunur, selam verilir.
Otururken gözler iki diz arasına bakar. Eller diz üstüne konulur. Sağ ayak dikilir. Hanımlar ayaklarının üzerine oturmaz, ayaklarını sağ tarafa yatırırlar ve kalçalarının üzerine otururlar.
Son oturuşta parmak kaldırma nasıl olur?:
Ettahıyyatüyü okurken sıra La ilahe illallah’a gelince sağ elin parmakları yumulur, “La ilahe” derken, şehadet parmağı kaldırılır. “La” derken biraz uzatılır. “İllallah” derken de parmak indirilir. Uzun süreli tutulmaz. Parmak kaldırılırken de Allahın bir olduğu başka bir ilah, tanrı olmadığı düşünülür. Bu sünnettir. Bilmeyenlerin yapmaması uygundur. (İ. Caran, Hadis Ans: 8/8384)