NAMAZDAKİ SÜNNETLER

Peygamber (as) namaza büyük önem vermiştir. “Namazsız dinin hayrı yoktur” demiştir.

Hz. Ali (ra) der ki:

• “Allah Rasûlü’ nün son sözü “Namaza dikkat edin!” oldu.”

Rasûlallah (sav): “Beni nasıl namaz kılar görürseniz, öyle namaz kılınız.”, “Allah temiz olmayanın namazını kabul etmez.”   (Buhari, Vüdû: 2)  buyurarak maddi manevi temizlik olmadan namazın kabul olmayacağını bildirmiştir.

Bundan başka;

• “Allah kadının namazını başörtüsüz kabul etmez.”   (Tirmizi, Salat: 160)  buyurmuştur.

• Namazı ilk vaktinde kılmıştır.   (Riyaz üs-Salihın: 1291)
• Namaza niyet etmeden önce üç defa “Estağfurullah” demiştir.
• “Cemaatle kılınan namaz ayrı kılınan namazdan yirmi yedi derece üstündür.”   (Buhari,

Ezan: 30)

• “Abdest sıkışmasında namaz kılınmaz.”   (Müslim, Mesacid: 67)
• “Abdestteki şüpheyi yakın bilginizle giderin, namaz için ise zannınıza göre hareket edin.”   (Ramuz el-Ehadis: 22/2)
• “Saflarınızı düzgün tutunuz. Safların düzgün tutulması, namazın tamamındandır.”  

(Riyaz üs-Salihın: 1091)

• “Namazda omuzlarınızı birleştirin, safları sıkıştırın”   (Age: 1092)  buyurarak tesettürsüz, sıkışık ve şüpheli abdestle namaz kılınamayacağını, namazı ilk vaktinde ve cemaatle kılmanın sevaplı olduğunu haber vermiştir.

Peygamber (as), namaza kalkarken aile fertlerini de namaza kaldırmıştır. Hz. Fatıma (ra): “Sabahleyin babam beni namaza kalkmam için dürter, namaza kalkmamı söylerdi” demiştir. Allah Rasûlü bizim de aynı şeyi yapmamızı istemiştir. 

Namazda ayakta durma gücü olan mutlaka ayakta kılacaktır. Peygamber (as) şöyle buyurur:

• “Namazı ayakta kıl. Eğer gücün yetmezse oturarak kıl.”   (Tirmizi, Salat: 157)

İmama uyan kimse, Fatiha’ yı okumadığı için besmele çekmez ve okumaz.

Birde namazda içten okuma olmaz. Peygamber (as): “Beni nasıl namaz kılar görürseniz, öyle namaz kılınız” demiştir.   (Buhari, Ezan: 18)

Rasûlallah rükûyu şöyle yapmıştır:

• “Rükûya vardıklarında belini öyle düz tutardı ki üzerine su konsa durabilirdi.”   (Ramuz el-Ehadis: 534/13) 
• “Rükûda üç defa “Sübhane rabbiyel azim” derdi.”   (Age: 535/1)
• “Rükûda parmaklarını açardı.”   (Age: 535/2)
• “Rükûda diz kapağını tutmak sizin sünnet kılınmıştır. Öyle ise rükûda diz kapaklarını kavrayın.”   (Tirmizi, Salat: 192)

Sahabe Rasûlallah’ ın rükû halini şöyle anlatıyor:

• “Ellerini dizleri üzerine koyar, sırtını düz tutar, başını kaldırmaz, aşağıya da eğmezdi.”
• “Sizden biri rükû ve secdeden kalkarken belini tam olarak doğrultmadıkça, namazı yeterli olmaz.”   (Tirmizi, Salat: 196)  buyurmuştur.

Rasûlallah secde için de şunları söylemiştir:

• “Kulun Allah’ a en yakın olduğu an, secde anıdır.”   (Ramuz el-Ehadis: 79/3)

Sahabe şöyle der:

• “Allah Rasûlü iki elinin arasına secde ederdi.”
• “Secdeye vardığında üç defa: “Sübhane rabbiyel âlâ” derdi.”   (Age: 535/1)
• “Secde de parmaklarını kapatırdı.”   (Age: 535/2)
• “Secdeyi ağır yapardı, yedi kemik üzerine secde etmekle emrolundum” derdi.   (Müslim, Salat: 226)
• “Secde tadile riayet edin. Kimse kollarını köpeklerin yayışı gibi yaymasın.”   (Buhari, Ezan: 141)
• “Secde ettiği zaman koltuk altı görünecek şekilde koltuklarını açık tutardı.”   (Ramuz el-

Ehadis: 535/9)

• “Secde de alnını açık bulundururdu.”   (Age: 535/10)
• “Biriniz secde edince deve gibi yere çökmesin. Yani ellerini dizlerinden önce yere koymasın.”   (Tirmizi, Salat: 200)
• “Hasta kimse secde etmeye gücü yetmezse, başı ile imâ eder.”   (Muvatta: 168)
• “Saçınızı ve elbisenizi secde sırasında toplamayın.”   (Müslim, Salat: 227)

• “Tahıyyatta şehadet parmağını kaldırmada on sevap vardır.”   (Ramuz el-Ehadis: 326/3) – “Bir kimse namazdan şüphe ederse, selamdan sonra sehiv secdesi yapsın.”   (Age: 425/4)

Abdullah bin Mes’ud (ra) şöyle der:

• “Peygamber (sav) bize namaz kıldırdı. Fazla kıldırdı. Selam verince iki secde yaptı.
• “Ey Allah’ ın Rasûlü, yeni bir şey mi var?” denilince: 
• “Bende bir insanım, bende unuturum. Unuttuğumda bana hatırlatın. Sizden biri namazından şüphe ederse, doğruyu araştırıp namazını ona göre tamamlasın, sonra da iki secde daha yapsın” buyurdu.”  (Buhari, Salat: 31)

Sahabe der ki:

• “Bir şey kendini üzerse Allah’ ın elçisi namaza dururdu.”   (Ramuz el-Ehadis: 529/18)
• “Namazda acele etmezdi. “Abdesti diri gibi alın, namazı ölü gibi kılın” derdi. Önemsenmeyen namazın kıyamet gününde eski bir bohçaya sarılıp, kılanın yüzüne çarpılacağını ve “Al, bu senin namazların” denileceğini söylerdi.
• “Akşam namazlarını bir an önce kılar, hiçbir şey O’ nu meşgul etmezdi.”   (Age: 547/17)
• “Halka namaz kıldırdığında hafif kıldırır, kendi kendine namaz kılarken ağır kılardı.”  

(Age: 522/3)

• “Allah’ a gönülden bağlı ve saygılı olarak namaza durun” derdi.   (Bakara: 238)

Enes (ra) şöyle demiştir: “Rasûlallah (sa) bize nasıl namaz kıldırırken gördüysem size de öylece namaz kıldırmaktan vazgeçmeyeceğim. Rasûlallah (as) başını rükûdan  kaldırdığında O’ nu gören kimsenin, “secde etmeyi unuttu” diyeceği kadar ayakta kalırdı. Başını secdeden kaldırınca iki secde arasında yine Zat-ı Risalet-penahillerini gören, ikinci secdeyi unuttu, diyecek kadar otururdu.”

Rasûlallah (sa) mescidde sohbet halinde iken biri gelir ve namazını kılar, Fahr-i Kainât’ a selam verir. Nebî (sa) selamını aldıktan sonra şöyle buyurur:

• “Dön namazını kıl, çünkü sen namaz kılmadın.”

Bunun üzerine kişi gider namazını kılar. Selam verip Nebî (as) da selamını aldıktan sonra yine:

• “Dön namazını kıl, çünkü sen namaz kılmadın” buyurunca aynı şahıs tekrar gider namazını kılar. Üçüncü defa aynı söze mâruz kalınca Efendimiz’ e (sa):
• Ya Rasûlallah! Bundan daha iyisini yapamıyorum. Bana doğrusunu öğret, der. Bunun üzerine Nebî (sa) ona namazı şöyle tarif eder:
• “Önce ayağa kalk, iftitah tekbirinden sonra Kur’an’ dan sûreler oku. Sonra rükûa git. Rükûda itmi’nan ve istikrar buluncaya kadar… Sonra kalk ve doğrul. Ayakta itmi’nan ve itidal buluncaya kadar… Sonra secdeye git. Secde de mutmain oluncaya dek… Sonra diğer rekâtlarını da öylece tamamla…”   (Tirmizi, Salat: 110)

• “Namaz için kamet getirilince sakin ve ağırbaşlı bir şekilde namaza gelin, hızlı gelmeyin. Yetişebildiğiniz kadarını kılarsınız, yetişemediğinizi sonra tamamlarsınız.”   (Buhari, Ezan: 21)  (Tamamlarken, kılınmayan rekât aynen kılınır.)
• “Saflarınızı düzeltiniz ya da Allah yüzlerinizi başka tarafa çevirir.”   (Buhari, Ezan: 71)
• “Namaz kılarken gözlerinizi yummayınız.”   (Ramuz el-Ehadis: 57/5)
• “Namazda esnemekten hoşlanmazdı.”   (Age: 560/15)
• “Camide şiddetli aksırmaktan hoşlanmazdı.”   (Age: 561/8)
• “Namazda kendisinin arkasında önce erkekler, sonra erkek çocuklar, sonra da kadınlar saf tutardı.”   (Age: 562/5)
• “İmamdan önce başı rükûdan veya secdeden kaldıran, Allah’ ın başını merkep başına çevirmesinden korkmaz mı?”   (Riyaz üs-Salihın: 1783)
• “Abdest sıkıntısı varken kılınan namaz tam bir namaz olmaz.”   (Age: 1785)
• “Kabre karşı namaz kılmayın.”   (Age: 1789)
• “Namaz kılanın önünden geçen, ne kadar günaha girdiğini bilseydi; onun önünden geçmektense, uzun süre beklerdi.”   (Age: 1790)
• “Namazda bir hareket yapılacağı zaman bir defa yap”   (Sahih-i Buhari ter: 626)  (Üç defa olursa namaz bozulur.)

Enes bin Malik şöyle nakleder: “Namazda gözlerini havaya kaldıran ya yaptığına son verir ya da gözleri kör olur.”   (Age: 431)

Hz. Aişe (ra) şöyle der:

• “Namazda sağa sola bakmayı sordum bana:
• Bu şeytanın kulun namazından çalıp çırpmasıdır” buyurdu.   (Age: 432)

Hz. Sevban (ra) şöyle diyor:

• “Allah Rasûlü namazdan çıkınca üç defa “Estağfurullah” dedikten sonra: “Allahümme entesselam vemin kesselâm tebarekte yazel celal-i vel ikrâm” derdi.”

Bir hadislerinde de:

• “Sizden biri namazdan sonra 33 defa “Sübhanallah”, 33 defa “Elhamdülillah”, 33 defa “Allahü ekber” desin. Ardından da “Lâilâhe illallahü vahdehûlâ şerikeleh-lehül mülkü velehül hamdü vehüve alâ külli şeyin kadir” der,tamamlarsa günahları deniz köpüğü kadar da olsa af ve mağfiret olunur.” buyurmuştur.   (Riyaz üs-Salihın: 1448)

• Akşam namazının ve sabah namazının farzından sonra yedi defa “Allahümme ecirnâ minennar” demiş ve bizim de dememizi istemiştir.

Kaza ve seferi namazlar konusunda da şöyle buyurmuştur:

• “Öğle namazının ilk sünnetini kılamazlarsa, onu öğle namazının son sünnetini kıldıktan sonra kılarlardı.”   (Ramuz el-Ehadis: 537/15)
• “Bir kimse namazı kılmayı unutursa, onu hatırladığı zaman kılsın. O namaz için bundan başka kefaret yoktur.”   (Müslim, Mesacid: 314)

Enes bin Malik (ra) şöyle der:

• “Allah Rasûlü ile Mekke’ ye yola çıktık, dönünceye kadar bize akşam namazından başka farzları hep ikişer rekat olarak kıldırdı.”   (Enes (ra) Mekke’ de on gün kaldıklarını ilâve eder.)   (Ebu Davut, Sefer: 10)

Allah Rasûlü namazın terkini asla hoş görmemiştir. Ancak ihmalden veya gafletten dolayı vaktinde kılınamamış namazlarında kaza edilmesini istemiştir. Şöyle buyurur:

• “Namaz dinin direğidir. Küfürle iman arasında da bir perdedir. Namazı terk etmek bu perdeyi kaldırmaktır.”   (Riyaz üs-Salihın: 1082)
• “Namazı terk eden, kâfirlere benzemiştir.”   (Age: 1083)
• “Parça parça edilsen de, ateşlerde yakılsan da sakın Allah’ a ortak koşma, namazı asla terk etme. Namazı bile bile terk eden, Allah’ ın korumasından çıkmış olur.”   (İbn-i Mace,

Fiten: 23)

Allah Rasûlü (sav) beş vakit namazın sünnetlerini devamlı kılmış hatta nafileleri bile terk etmemiştir. Nafilelerin önemini şöyle belirtmiştir:

• “Biriniz farzlardan eksik yaparsa, Allah onu nafile namazlarla tamamlar.”   (Ramuz el-

Ehadis: 491/9)

• “Kıyamet günü kulun hesaba çekildiği ilk amel namaz olacaktır. Eğer namazları tamsa mesele yok. Namazı tam değilse, kaybedenlerden olur. Şayet farzlarda bir eksiklik varsa, Allah:
• “Kulumun nafile namazları var mı bakın” der. Eksik nafilelerle tamamlanır. Diğer amellerinden de böyle hesaba çekilir.”   (Tirmizi, Salat: 188)

• “Bir kimse Güneş yükseldiğinde (kuşluk) güzelce abdest alıp iki rekat namaz kılarsa, günahları mağfiret olunur. Anadan doğmuş gibi olur.”   (Ramuz el-Ehadis: 436/8)
• “Kuşluk namazından iki rekat, Allah yolunda kabul olmuş nafile hac ve ümreye bedeldir.”   (Age: 291/10)
• “Akşamdan sonra namaz kılan evvabinden sayılır. Kim evvabin namazı kılarsa, deniz köpüğü kadar da olsa günahları af olunur.”   (H. Döndüren, İslâm ilm: 346)
• “Sizden biri camiye girerse iki rekat namaz kılmadan oturmasın.”   (Riyaz üs-Salihın: 1148)
• “Kim teravih namazını sevabına inanarak ve sevabını Allah’ tan bekleyerek kılarsa geçmiş küçük günahları af olunur.”   (Buhari, Teravih: 1)

Bir kutsi hadiste şöyle buyrulur:

• “Yeryüzü halkına azap etmeyi murat ettiğimde; camileri tamir eden, tanzim ve tenvir edenleri, birde rızam için birbirini sevenleri ve seher vaktinde istiğfar edenleri görünce onlara azap etmekten vazgeçerim.”   (İlâhi Hadisler: Sh: 30)

Allah Rasûlü, gece namazını çok severdi. Şöyle buyurmuştur:

• “Ey insanlar! Selamlaşınız, yemek yediriniz, insanlar uyurken gece namaz kılınız ve selametle cennete giriniz.”   (Riyaz- üs-Salihın: 1171)
• “Geceleyin kalkıp namaz kılan, hanımını da kaldıran, kalkmazsa yüzüne su serpip kaldıran kimseye Allah rahmet etsin. Gece kalkıp namaz kılan kocasını da kaldıran kadına Allah rahmet etsin.”   (Ebu Davut, Tatavvu: 18)  buyurmuştur.

Namazdaki sünnetler nelermiş:

1. Namazdan önce helal gıda ve maddi temizliğe dikkat etmek sünnettir.
2. Namazı vaktinde kılmak sünnettir.
3. Niyetlenmeden üç defa “Estağfurullah” demek sünnettir.
4. Sıkışık abdestle namaz kılmamak sünnettir.
5. Safları düzgün tutmak ve omuzları birleştirmek sünnettir.
6. Erkeklerin ezan okuması, farzdan önce kamet getirmesi sünnettir.
7. Tekbir için ellerin kaldırılması sünnettir.
8. Eller bağlanınca sağ elin üstte olması sünnettir.
9. Tekbirden sonra Sübhaneke’ yi okumak sünnettir.
10. Birinci rekatta Fatiha’ dan önce Eûzü-besmele çekmek diğer rekatlarda besmele çekmek (imama uyan, okumadığı için besmele çekmez) sünnettir.
11. Fatiha’ dan sonra “Amin” demek sünnettir.
12. Rükûdan, secdeden kalkarken tam doğrulmak sünnettir.
13. Rükûdan kalkarken “Semi Allahü limen hamideh Rabbenalekel hamd” demek sünnettir.
14. “Allahü Ekber” diyerek yatıp kalkmak sünnettir.
15. Secde de kolları yere koymamak, ayakları kaldırmamak, yedi kemik üzerine secde etmek sünnettir.
16. Ayakta erkeklerin topuk arası dört parmak kadar olması sünnettir.
17. Rükûda ellerin dizleri kavraması ve parmakların aralıklı olması sünnettir.
18. Rükûda “Sübhâne Rabbiyel azîm” secde de “Sübhâne Rabbiyel âlâ” demek sünnettir.
19. Erkeklerin oturunca sol ayağını yatırıp, sağ ayağını dikmesi. Kadınların ayaklarını sağ tarafa yatırması sünnettir.
20. Namazda acele dilmemesi, oraya buraya bakılmaması, bir hareket yapılacaksa tek yapılması, gözlerin yumulmaması sünnettir.
21. Secdeye varırken önce dizleri, sonra elleri ve sonra da yüzü koymak sünnettir.
22. Oturunca ellerin ayakların üzerine konması sünnettir.
23. Ettehiyyatü’ yü okurken “Lâ ilahe” deyince sağ elin şahadet parmağını kaldırmak “illallah” derken indirmek sünnettir.
24. Nafilelerde ikindi namazının ve yatsı namazının birinci oturuşunda Ettehiyyatü den sonra Sallibarik okumak, kalkınca da Sübhaneke okumak sünnettir.
25. selamdan önce Rabbena’ yı okumak, önce sağa sonra sola selam vermek sünnettir.
26. Başkalarının gelip geçeceği yere namaza durmamak, değilse sütre koymak sünnettir.
27. Sabah ve akşam namazının farzından sonra yedi defa “Allahümme ecirna minennar” demek sünnettir.
28. Namazlardan sonra tesbih duası yapmak sünnettir.
29. Sabah ve akşam namazından sonra Levenzelna’ yı yatsı namazından sonra da Emenerrasulü’ yü okumak sünnettir.