MÜSLÜMANIN ŞAKASI ÖLÇÜLÜ OLUR
- Şaka nedir?
Şaka, doğru olmayan şeyin söylenmesi, aslı olmayan şeyin yapılmasıdır. İşin aslı yalandır.
Şaka, çirkin huylar arasında geçer. Ciddi insan işi değildir. Olumlu bir yönü de yoktur. Hatta bir çok şaka ile maddi manevi zarar da beraberinde gelir.
İslam’da insanı üzme, insana zarar vermek hoş görülmez. Zevk için, eğlence için başkasının gönlü incitilmez, gönlü kırılmaz.
Başlangıçta başkaları ile alay etmek amacıyla yapılan şakalar daha sonra yaygınlaştı. 1 Nisan şakaları gibi.
Şakada ölçü, yemeğe atılan tuz kadar olmalıdır. Yani şakanın dozu iyi ayarlanmalıdır.
- Nelere sebep olur?
Bazı şakalar çok ciddi sonuçlar doğurabilir.
- Şaka yapan yalana bulaşır.
- Sık sık şakalar aşırı gülmeyi kahkaha atmayı gerektirir ki, bu dinen günahtır, kalbi öldürür.
- Şaka düşmanlıklara sebep olur.
- Bazı şakalar insanın sakat kalmasına, hatta ölümüne bile sebep olabilir.
- Zarar veren bir sözden, bir davranıştan sonra “ben şaka yapmıştım” demek, zararı telafi etmez.
- Şaka yapılmaz değil, yapılır ama eşek şakalarından kaçınmak gerekir.
- Bugün can yakan şakalar oluyor. Sonucuna katlanabileceğimiz şaka yapılmalıdır. Ağır dil şakaları yapılırsa, dil yarası geçmez.
Şöyle bir fıkra anlatılır:
Kendisini babayiğit sayan bir adam yolda giderken ensesinde bir tokatın şakladığını ıstırapla hissederek geriye döner.
Vay! Bana ha! Diye mukabeleye davranırken bir de ne görsün? Meğer ensesine şamarı vuran dev gibi kocaman bir kabadayı değil mi? Şaşalayarak sorar:
- Bana bak, ciddi mi vurdun şaka mı?
İri kıyım pehlivan kestirip atar.
- Ciddi vurdum ne olacak?
- Ha şöyle söyle. Şakaya hiç tahammülüm yoktur; der ve pişkince yoluna devam eder.
- Peygamberimiz şaka yapmıştır:
Şaka yapılacak olursa, doğru söz söylenmeli, incitmeyecek davranışta bulunulmalıdır.
Ebu Hureyra (ra) Peygambere:
- Ya Rasulellah, sen bize şaka yapıyorsun, der. O da:
- Ben size ancak doğruyu söylüyorum, der. (Büyük Hadis Külliyatı: 4/291) (Hadis
Ans: 16/44)
Peygamberimiz birine “iki kulaklı” diyerek şaka yapmıştır. Şaka yaparken gerçek olanı söylemiştir.
Şaka yapan doğruyu söylemezse, şaka yapayım derken yalan söylemiş olur.
Bir kadın oğluna:
- Gel, sana bir şey vereceğim diyerek çağırır.
Peygamber sorar:
- Ne vereceksin?
- Hurma.
- Eğer bir şey vermeseydin, sana bir yalan günahı yazılırdı, der. (Seçme Hadisler: 49)
İslam’da insanları güldürmek eğlendirmek için şaklabanlık yapılmaz, maskaralık yapılmaz.
Peygamberimiz (as) şöyle buyurur:
- “Yazıklar olsun ona ki, insanları güldürmek için konuşur ve yalan söyler. Yazık, yazık ona.” (Seçme Hadisler: 52)
- İslam’da korkutma yoktur.
Yapılan şaka programlarının ne inancımızda yeri var, ne de kültürümüzde yeri var.
Bu konuda peygamberimizin çok ciddi uyarıları vardır. Bunlardan bir kaçını zikredelim:
- “Ciddi de olsa, şaka da olsa kimse kardeşinin malını almasın.” (Age: 292)
- “Biri uyumakta olan birinin ipini çekiverir. Bunun üzerine peygamber,”
- Bir müslümanın diğer bir müslümanı korkutması helal olmaz.” Der. (Hadislerle Müslümanlık: 1007)
- “Müslümanı korkutmak zulümdür.” (Age)
- “Allah’a ve ahirete inanan, şaka yaparak bir müslümanı korkutmasın.” (Age)
Bir müslümanın malını saklayanlara Peygamber:
- Nasıl olur bir mümini korkutursunuz? Dedi (Age)
Dinimizde lakap takmak da alay etmek de yasaklanmıştır.
İnsanımız güzel bir şekilde eğitilmediği için şefkat, merhamet ve nezaket gibi saygı gibi incelikleri gösteremiyor. Başkalarına lakap takıyor, alay ediyor.
Kur’an-da bunlar için şöyle buyrulmuştur:
- “Arkadan çekiştirmeyi, yüze karşı eğlenmeyi adet edinenlerin vay haline!” (Hümeze:
1 – 2)
Bir ayette de şöyle buyrulur:
- “Ey müminler! Bir topluluk başka bir topluluğu alaya almasın. Belki de onlar, kendilerinden daha da iyidirler. Kadınlar da kadınları alaya almasınlar. Belki alaya aldıkları kendilerinden daha iyidir. Kendi kendinizi ayıplamayın. Birbirinizi kötü lakaplarla çağırmayın. İmandan sonra fasıklık ne kötü bir isimdir. Kimde tevbe etmezse işte onlar zalimlerdir.” (Hücurat: 11)
“Kullarıma söyle sözün en güzelini söylesinler. Sonra şeytan aralarını bozar. Çünkü şeytan insanın apaçık düşmanıdır.” (İsra: 53)
e. Müslüman şaka ile insanları alaya almaz.
Şaka zarif olmalı, küçük düşürücü olmamalı, kimse alaya alınmamalıdır, kaş göz işaretiyle alay edilmemelidir.
Çok şaka, ciddiyetsizlik olur, tat vermez.
Yapmacık hareketlerle şaka olmaz.
İnsanların üzüleceği şekilde, korkacağı biçimde şaka olmaz. Veya birilerini güldürmek, eğlendirmek için de şaklabanlık yapılmaz. Sululuğun cıvıklığın, gırgıra almanın, dalga geçmenin İslamla alakası yoktur.
Peygamber (as) şöyle buyurur:
- “Bir müslümanın başka bir müslümanı korkutması helal olmaz.” (İ. Canan, Hadis Kül: 15/55)
- “Kul şaka da olsa yalan söylemeyi, haklı da olsa münakaşa etmeyi bırakmadıkça, iyi bir mümin olamaz.” (Age: 15/52)
- “Bir kimsenin kendini ilgilendirmeyen şeyi terk etmesi iyi bir mümin oluşundandır.” (Tirmizi, Zühd: 11)