İMAM’I AZAM’IN DİLİNDEN
İmam-ı Azam Ebu Hanefi, talebesi Yusuf b. Hald Semti’yi Basra’ya görevli olarak gönderirken şu tavsiyelerde bulunmuştur:
“İnsanlarla iyi geçin. Gözümün önünden şöyle geçiyorsun: Basra halkına muhalefette bulunuyorsun. Aralarına karışmıyorsun. Onları terk ediyorsun, onlar da seni terk ediyor. Sen
onlara sövüyorsun, onlar da sana sövüyor. Sen onları sapıklıkta sayıyorsun, onlar da seni sapıklıkta sayıyorlar…
Herkese mertebesine göre itibar et. İlim ehlini büyük tanı. Halkla yakından görüş.
Hayırlı kimselerle arkadaşlık yap. Kimseyi hakir görme. Denemedikçe kimsenin dostluğuna güvenme. Alçak ve hasis kimselerle dost olma. Hoşa gitmeyen bir şeye alışma.
Güzel ahlaklı, geniş yürekli, derya gönüllü ol… İkramda cömert ol. Cimri kimse asla başa geçip efendi olamaz.
Halkın durumunu araştırıp öğrenen adamların olsun, bir fitne ve fesat duydun mu, hemen onu ıslaha koş. Bir yerde iyi işler duydun mu, onları da arttır. Herkesi ziyaret et. Sana ister iyilik yapsın, ister kötülük herkese iyilik yap. Hastaları ziyaret et. Herkese selam ver. Bir toplantıda münakaşa olur ve yanlış söylerlerse, hemen birden muhalefet etme, bu hususta
şöyle bir görüş de var de, deliller göster. Herkese bir şeyler öğret. Ehemmiyetsiz şeylerle uğraşma. Herkesle dost ol. Sana gelenlere yumuşak davran, hoş muamele et, bazı kusurlarına göz yum. Onlara karşı bıkkınlık, bezginlik gösterme.
İnsanlara, yapmaya alışık olmadıkları bir şeyi teklif etme. Onların beğendikleri şeyi sen de beğen. Onlara daima iyi niyet göster. Doğruluk yap.
Kibiri bir yana bırak. Sana kahretseler de sen kahretme. Sana hıyanet etseler de sen emaneti yerine getir. Vefadan ayrılma. Takvaya sarıl…”