EDEPSİZİN AYIBI ÇOK OLUR

Hz. Âli (ra) böyle diyor: “Edepsiz olan kimsenin ayıpları çok olur.”

Edepsizin işi hep kötülüktür. İnsanlardan da utanmaz, Allahtan da korkmaz. Atalarımız: “Kork Allah’tan korkmayandan” demişlerdir. Bir de: “Allah’ı olmayanın ahlakı olmaz” demişlerdir.

Edebi, ahlakı olmayan hep hainlik yapar, şerlik yapar. Onda acıma duygusu olmaz. Bu yüzden ondan insanlar ve hayvanlar zarar görür. Hep şeytani işler peşinde koşar.

Bakın, toplumda insanlara zarar veren, aldatan, cinayet işleyen, her türlü kötülüğü yapan kimselerde inanç ve merhamet noksanlığı vardır. Onda kötülüklerden alıkoyan duygu ve düşünceler yoktur.

Edebi, utanması olmayan, namus ve iffetini kaybeder. Onun kendi yakınları da iffetli olmaz. Peygamber (as): “Siz iffetli olun ki, kızlarınız ve hanımlarınızda iffetli olsun” buyurur. Çünkü, işlenen iyilikler de kötülükler de insanın yakınlarına yansır. Atalarımız:

“Dedesi koruk yemiş, çocuğun dişi uyuşmuş” demişlerdir.

İyi yaşamak, iyi örnek olmaz insanın kendisi için kazanç olduğu gibi yakınları içinde büyük kazançtır. Peygamberimiz (sav) şöyle tavsiye ediyor:

-“Siz iffetli olursanız, kadınlarınızda iffetli olur. Ana babanıza ihsan ve ikram da bulunursanız, çocuklarınızda size ihsan ve ikramda bulunur.”

İnsanın imanını; ahlakını ve iffetini koruyabilmesi, edep ve hayalı olmasına bağlıdır. İnsan, şerefini, haysiyetini, toplumdaki saygınlığını edebi ile korur.

İçinde edep olmayan sözde, edepten uzak her işte hayr olmaz.

İbni Mâce de nakledilen bir hadiste Peygamber (as) şöyle buyurmuştur.

• “Allah bir kulu helak etmek istediğinde, ondan hayayı alır. Haya ondan alınınca, onu en fena ve nefret edilen bir insan bulursun. Onu en fena bir insan bulunca, ondan emanet de alınır. Ondan emanet alınınca, onu en hâin kimse bulursun:; onu en hâin bulunca, ondan rahmet çekilip alınır. Ondan rahmet alınınca, onu kovulmuş ve lânetlenmiş bulursun. Onu kovulmuş lânetlenmiş bulunca da, islam bağı ondan alınır. İslamla ilişkisi kesilir.” (Seçme hadisler:56/72)
• İşte edepsizliğin sonu bu!

Edepsizliğe kılıf aranmaz. Edebe uygun olmayan bazı hareketler için;

• O eskidendi şimdi zaman bunu gerektiriyor.
• Kötüler örnek alınarak, herkes böyle! Âdet bu! Denmez.
• Yozlaşmış bir harekete uyulmaz. Ne derler, ayıp olmaz mı? Denilerek sapıklara uyulmaz.

Rasûlullah zamanında bir adamın utangaç birine: “Böyle yapma! Dediğini duyunca;

• O nu bırak, haya imandandır” buyurmuştur. (Buhari, iman:24)

İmanı olan insan, haya sahibi insandır. İslam neyi, nasıl emrediyorsa öyle yapar.

Edep ilimden önce gelir. Edebi olmayan bilgisini kötüye kullanır.

Edepli, ilim ehli ise, ilmini yaşayarak faydalı olma yolunda kullanır. İnsanlar ondan istifade ederler, bilmediklerini ondan öğrenirler.

Edepli zanaatkâr işini doğru dürüst yapar. Edepli sanatkâr edep öğretir. Toplum nizamına, toplum ahlakına faydalı olur.

Edepli yönetici, görevinde ihmal ve hainlik etmez.

Edepli evlat, ana babasına evlatlık görevini yapar, onlara saygısızlık etmez.