ARABA VE TEKERLEĞİN İCADI

            Bugünkü medeniyetin belkemiği araba, tekerlek ve dönen çarklar Türkler tarafından icat edilmişlerdir.

            Kendi yükünün hamalı iken arabayı icat eden, tekerleği düşünen insanın dehası, XX. Yüzyılın en modern uçağını yapan insanınkinden üstündür. Çünkü başlangıç olmadan son olmaz. Bugünün imkanlarına uçak az bile.

            Türkler insanlık hizmetine sundukları “arabayı kullanmaya, arabalarla seyahat etmeye ta İskitler devrinde başlamışlardır.” Ziya Gökalp

            “Arabanın ilk yurdu Asya’dır. Hayvanların evcilleştirilmesi ve tekerleğin icadı ilkin bu topraklarda gelişmiş, araba da bu iki olaya bağlı olarak meydana gelmiştir. Çin kaynaklarına göre M.Ö. 2000 yılından çok önce Asya Türkleri arabayı biliyordu.” (1)

            “VI. Yüzyıla ait Çin kaynakları Uygurların hayatını şöyle anlatıyordu; Uygurlar sayı bakımından çok değillerdi. Fakat disiplinleri ile cezaları çok şiddetli ve kendileri de çok cesur idiler. Yüksek tekerlekli arabaları vardı. Göçlerde ve harplerde bu arabalarına çok güveniyorlardı.” (2)

            “Arabayı icadeden Türklerdir.” (3) “Hunlar araba kullanmakta idiler. M.Ö.119 yılında Çinler Şan-yü’yü muhasara ettikleri vakit hakan, altı katırlı bir araba üzerinde muhasarayı yararak kurtulmuştu. M.Ö. 8 inci yılda Çin hükümdarı Şan-yü’ den bir yer istediği vakit Şanyü bu arazideki dağlarda yetişen ağaçlardan çadır ve araba yapmak için istifade ettiklerini söyleyerek bu talebi reddetmişti.” (4)

            Çin kaynaklarına göre M.Ö. 1450 yıllarında Çine sokulan arabanın bugün hala varlığını devam ettiren “kağnı” adı ile yapılışı Kankılı Bey tarafından düşünülmüştür. “Kağnı arabasını Türkler icat etmişlerdir.” (5) “Bir savaş sonunda Kankılı Bey’e düşen ganimeti götürebilmek için bir kağnı yapar. Kendine düşeni ona yükler ve yola çıkar. Geride kalanlar : “kanga? Kanga? (Nereye? Nereye?) derler. Oğuz Kağan onu icat eden beye Kanguluğ adını

verir.” (6)

            Ebül Gazi Bahadır Han’ a göre Oğuz Han, Tatar halkı ile savaşmış ve Tatar ordusunu yenince, Oğuz Hanın askerine o kadar çok ganimet düşmüştürki, bunu götürmeye imkan yoktur. Oğuz Han’ın adamlarından iyi akıllı biri araba yapıp hissesine düşen malları yükleyip gitmiştir. Araba giderken “Kank” diye ses çıkardığı için onu yapan askere “Kanklı” adını vermişlerdir. (7) Kankılı Bey’in yaptığı bu araba o günden bu güne kadar “kağnı” adı ile varlığını devam ettirmiştir.

1. Meydan Larousse, Araba Maddesi
2. Bahaeddin Ögel, Türk Kültürünün Gelişma Çağları,C.1-sh.85,1000 T.E.
3. Dr. Rıza Nur, Türk Tarihi C.1,sh.44
4. H. Namık Orkun, Türk Tarihi, C.1,sh.68,1946 – Ankara
5. Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi, C.1,sh.74-75
6. Abdulkadir İnan, Makaleler ve İncelemeler,sh.228
7. Ebül Gazi Bahadır Han, Türklerin Soy Kütüğü,sh.30,1001 Temel Eser